Riim Lagerwerf 
In Ayurveda, het oude systeem van natuurlijke genezing, vormt het concept van dosha’s—Vata, Pitta en Kapha—de basis voor het begrijpen van individuele constitutie en gezondheid. Elke dosha is verder onderverdeeld in vijf subdosha’s, die specifieke fysiologische en psychologische functies in het lichaam beheersen. Het begrijpen van deze subdosha’s biedt een dieper inzicht in de complexe werking van het menselijk lichaam en geest, waardoor een nauwkeurigere identificatie en behandeling van onevenwichtigheden mogelijk is.
Vata Subdosha’s
- Prana Vayu :
- Locatie : Hoofd
- Functie : Beheerst inademing, zintuiglijke waarneming en mentale functies.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Angst, verwarring, kortademigheid en slechte concentratie.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Oefen meditatie en diepe ademhalingsoefeningen.
- Voeding : Geef de voorkeur aan warme, voedzame voedingsmiddelen zoals soepen en stoofschotels.
- Yoga : Zachte houdingen zoals vooroverbuigingen en herstellende houdingen.
- Kleur : Gebruik kalmerende kleuren zoals blauw en groen.
- Aroma : Lavendel en sandelhout voor kalmerende effecten.
- Ayurvedische Praktijken : Nasya met kalmerende oliën.
- Udana Vayu :
- Locatie : Keel en borst
- Functie : Beheerst spraak, zelfexpressie en opwaartse energiestroom.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Spraakstoornissen, gebrek aan zelfvertrouwen en ademhalingsproblemen.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Doe aan zingen of chanten.
- Voeding : Neem warme, vochtige voedingsmiddelen op.
- Yoga : Houdingen die de borst openen, zoals cobra en vis.
- Kleur : Lichtblauw en wit voor helderheid.
- Aroma : Eucalyptus en pepermunt voor ademhalingsondersteuning.
- Ayurvedische Praktijken : Gorgelen met warm zout water.
- Samana Vayu :
- Locatie : Maag en dunne darm
- Functie : Reguleert de spijsvertering en opname van voedingsstoffen.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Indigestie, een opgeblazen gevoel en onregelmatige eetlust.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Eet maaltijden op regelmatige tijden.
- Voeding : Geef de voorkeur aan gemakkelijk verteerbare voedingsmiddelen zoals rijst en gekookte groenten.
- Yoga : Draaihoudingen om de spijsvertering te bevorderen.
- Kleur : Geel voor spijsverteringsondersteuning.
- Aroma : Gember en venkel voor spijsverteringshulp.
- Ayurvedische Praktijken : Regelmatig gebruik van Triphala.
- Apana Vayu :
- Locatie : Bekkengebied
- Functie : Beheerst eliminatie, voortplanting en neerwaartse energiestroom.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Obstipatie, menstruatiestoornissen en urinewegproblemen.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Handhaaf een regelmatig eliminatieschema.
- Voeding : Neem vezelrijke voedingsmiddelen en warme dranken op.
- Yoga : Houdingen zoals malasana (hurkzit) en vooroverbuigingen.
- Kleur : Aardetinten zoals bruin en groen.
- Aroma : Patchouli en vetiver voor aarding.
- Ayurvedische Praktijken : Abhyanga (oliemassage) met warme sesamolie.
- Vyana Vayu :
- Locatie : Door het hele lichaam
- Functie : Beheerst circulatie, beweging en coördinatie.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Slechte circulatie, koude ledematen en gebrek aan coördinatie.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Doe regelmatig aan lichaamsbeweging.
- Voeding : Voeg verwarmende kruiden zoals kaneel en zwarte peper toe.
- Yoga : Dynamische houdingen zoals zonnegroeten.
- Kleur : Rood voor warmte en circulatie.
- Aroma : Rozemarijn en basilicum voor stimulatie.
- Ayurvedische Praktijken : Regelmatig Garshana (droog borstelen).
Pitta Subdosha’s
- Pachaka Pitta :
- Locatie : Maag en dunne darm
- Functie : Verantwoordelijk voor spijsvertering en metabolisme.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Brandend maagzuur, zure oprispingen en overmatige honger.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Sla geen maaltijden over.
- Voeding : Geef de voorkeur aan verkoelende voedingsmiddelen zoals komkommers en meloenen.
- Yoga : Verkoelende houdingen zoals maangroet.
- Kleur : Koele kleuren zoals blauw en zilver.
- Aroma : Roos en munt voor verkoeling.
- Ayurvedische Praktijken : Regelmatige inname van Amla.
- Ranjaka Pitta :
- Locatie : Lever en milt
- Functie : Betrokken bij de bloedproductie en -kwaliteit.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Geelzucht, bloedarmoede en huiduitslag.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Vermijd alcohol en bewerkte voedingsmiddelen.
- Voeding : Voeg bladgroenten en bieten toe.
- Yoga : Houdingen die de lever stimuleren, zoals draaiingen.
- Kleur : Groen voor leverondersteuning.
- Aroma : Citroen en kamille voor ontgifting.
- Ayurvedische Praktijken : Leverreinigende kruiden zoals Guduchi.
- Sadhaka Pitta :
- Locatie : Hart
- Functie : Beheerst emoties, intelligentie en mentale helderheid.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Emotionele instabiliteit, gebrek aan focus en prikkelbaarheid.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Oefen dankbaarheid en mindfulness.
- Voeding : Geef de voorkeur aan zoete en verkoelende voedingsmiddelen.
- Yoga : Hartopenende houdingen zoals kameel en brug.
- Kleur : Roze en goud voor emotionele balans.
- Aroma : Jasmijn en sandelhout voor kalmering.
- Ayurvedische Praktijken : Meditatie en hartgerichte praktijken.
- Alochaka Pitta :
- Locatie : Ogen
- Functie : Verantwoordelijk voor zicht en waarneming.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Oogvermoeidheid, slecht zicht en lichtgevoeligheid.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Neem regelmatig pauzes van schermen.
- Voeding : Voeg voedingsmiddelen rijk aan vitamine A toe.
- Yoga : Oogoefeningen en palming.
- Kleur : Lichtblauw voor ooggezondheid.
- Aroma : Lavendel en kamille voor ontspanning.
- Ayurvedische Praktijken : Oogspoelingen met rozenwater.
- Bhrajaka Pitta :
- Locatie : Huid
- Functie : Reguleert teint, temperatuur en tastzin.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Uitslag, acne en overmatig zweten.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Vermijd overmatige blootstelling aan de zon.
- Voeding : Geef de voorkeur aan verkoelende en hydraterende voedingsmiddelen.
- Yoga : Verkoelende pranayama zoals Sheetali.
- Kleur : Wit en zilver voor verkoeling.
- Aroma : Roos en sandelhout voor verzachting.
- Ayurvedische Praktijken : Regelmatig gebruik van verkoelende gezichtsmaskers.
Kapha Subdosha’s
- Kledaka Kapha :
- Locatie : Maag
- Functie : Beschermt de maagwand en helpt bij de spijsvertering.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Trage spijsvertering, misselijkheid en zwaarte.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Vermijd overeten en zware maaltijden.
- Voeding : Voeg lichte en pittige voedingsmiddelen toe.
- Yoga : Energizerende houdingen zoals achteroverbuigingen.
- Kleur : Heldere kleuren zoals oranje en geel.
- Aroma : Gember en zwarte peper voor stimulatie.
- Ayurvedische Praktijken : Af en toe vasten of lichte maaltijden.
- Avalambaka Kapha :
- Locatie : Borst
- Functie : Ondersteunt het ademhalingssysteem en biedt stabiliteit.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Congestie, hoest en ademhalingsproblemen.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Doe regelmatig aan cardiovasculaire oefeningen.
- Voeding : Geef de voorkeur aan warme en pittige voedingsmiddelen.
- Yoga : Borstopenende houdingen zoals vis en kameel.
- Kleur : Lichte kleuren zoals wit en hemelsblauw.
- Aroma : Eucalyptus en tijm voor ademhalingsondersteuning.
- Ayurvedische Praktijken : Stoominhalatie met etherische oliën.
- Bodhaka Kapha :
- Locatie : Mond en tong
- Functie : Beheerst smaakwaarneming en speekselvorming.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Verlies van smaak, overmatige speekselvorming en mondgezondheidsproblemen.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Oefen regelmatig mondhygiëne.
- Voeding : Voeg een verscheidenheid aan smaken toe aan maaltijden.
- Yoga : Pranayama om smaakwaarneming te verbeteren.
- Kleur : Lichtgroen voor frisheid.
- Aroma : Munt en kruidnagel voor mondgezondheid.
- Ayurvedische Praktijken : Olie trekken met sesam- of kokosolie.
- Tarpaka Kapha :
- Locatie : Hoofd
- Functie : Voedt de hersenen en het zenuwstelsel.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Hersenmist, lethargie en gebrek aan motivatie.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Doe stimulerende mentale activiteiten.
- Voeding : Voeg lichte en stimulerende voedingsmiddelen toe.
- Yoga : Omkeringen om mentale helderheid te verbeteren.
- Kleur : Heldere kleuren zoals geel en oranje.
- Aroma : Rozemarijn en basilicum voor mentale helderheid.
- Ayurvedische Praktijken : Regelmatige hoofdmassage met stimulerende oliën.
- Shleshaka Kapha :
- Locatie : Gewrichten
- Functie : Smeert en beschermt de gewrichten.
- Tekenen van Onevenwichtigheid : Gewrichtsstijfheid, zwelling en pijn.
- Richtlijnen :
- Levensstijl : Doe regelmatig gewrichtsvriendelijke oefeningen.
- Voeding : Voeg ontstekingsremmende voedingsmiddelen toe.
- Yoga : Zachte stretching en gewrichtsrotaties.
- Kleur : Aardetinten voor aarding.
- Aroma : Wierook en mirre voor gewrichtsondersteuning.
- Ayurvedische Praktijken : Regelmatig gebruik van warme oliemassages.
Conclusie
De subdosha’s bieden een gedetailleerd inzicht in hoe de dosha’s zich manifesteren in specifieke gebieden en functies van het lichaam. Door de rol van elke subdosha te herkennen en onevenwichtigheden te identificeren, kunnen ayurvedische beoefenaars behandelingen op maat maken om deze onevenwichtigheden nauwkeuriger aan te pakken, wat bijdraagt aan holistische gezondheid en welzijn. Het begrijpen van deze subdosha’s stelt individuen in staat om weloverwogen keuzes te maken op het gebied van levensstijl en voeding die aansluiten bij hun unieke constitutie, wat leidt tot een gebalanceerd en harmonieus leven.
